Vlieland’s popstervogel
Of: Het leven en lijden van vogelaars
Vermoedelijk waren ze meegelift met een containerschip uit Canada. Natuurbericht meldde een ‘sneeuwuilinvasie’ toen bleek dat er vijf sneeuwuilen de Nederlandse bodem hadden bereikt. Na een korte omzwerving belandden twee van de poolvogels op Vlieland, waarvan eentje op doorreis bleek.
In een dierentuin is de donzen roofvogel geen ongewone verschijning, maar voor vogelaars was deze wilde variant in Nederland een buitenkans. Voor een goede plek op de landelijke vogelaarsranglijst is het zaak om zo veel mogelijk soorten vogels in het wild te spotten (twitchen heet dit in vogeljargon, als je op een bepaalde melding afgaat). Als je zo’n bijzondere vogel mist (twitch dippen), is je kans op een goede notering op de ranglijst verkeken.
“We zijn ‘s morgens om 05.50 uur vanuit Ootmarsum vertrokken. Om 09.00 uur gingen we van Harlingen naar Vlieland met de veerboot. Van daaruit zijn we met de fiets richting de Vallei van het veen gefietst.,” schrijft Natuur Ootmarsum onder ‘Missie Sneeuwuil geslaagd!’.
Honderden mensen maakten deze overtocht naar Vlieland. Erik van Ommen, beeldend kunstenaar, liet zich ook verleiden door de aantrekkingskracht van de popster onder de vogels. Onder een snijdende oostenwind vertrok hij in het donker van huis, naar Harlingen.
In het filmpje dat hij maakte is te zien hoe de Sneeuwuil een paar uur later ontspannen poseerde voor de natuurpaparazzi.
Het geratel van de SRL-camera’s werd door de fans voor lief genomen, alhoewel het soms wel storend kan zijn.
“Dan staat me daar toch een partij fotografen,” zegt vogelaar en kapitein schipper Cor Fikkert over een andere tocht die hij maakte. Van de kosten van hun apparatuur “kan een klein Afrikaans land zijn jaarbudget maken.”
Van Ommen was vrij zeker dat hij de vogel zou gaan zien – zodra hij van de boot afstapte stond een boswachter hem op te wachten en bevestigde de aanwezigheid van de vogels.
Toch zijn de vogelaars overgeleverd aan de grillen van de natuur en is het telkens weer spannend of het beestje nog te zien zal zijn. Soms besluit een vogel waar iemand drie uur voor heeft gereisd, tien seconden voor de kijker aankomt weg te vliegen. En een bijzondere zangvogel kan zomaar ten prooi vallen aan een roofdier.
Als je écht pech hebt, verstopt het diertje zich gewoon:
“Een paar jaar geleden zat er een sneeuwuil op Ameland. Daar ben ik naar op zoek geweest, maar helaas liet de vogel zich die dag niet zien,” zegt vogelaar (en voormalig toetsenist van popgroep De Kast) Kees Bode.
Bode heeft de sneeuwuil op Vlieland wél getwitcht, en dat is voor hem een bijzondere ervaring:
“Hoe dichter ik bij een vogel kom, hoe erger de kriebels in mijn lijf worden,” zegt Bode. “Ik ga dan steeds sneller lopen, fietsen of autorijden. Zo heb ik al menige bekeuring opgelopen.”
De zwart-wit gevederde uil kan wel 70 centimeter hoog worden. Maar vooral zijn doordringende gele ogen lieten bij de vogelaars een blijvende indruk achter.
Ook natuurfotograaf Jonathan Leeuwis was starstruck bij het zien van de Canadese diva. Met een groep kennissen reed hij bij het eerste licht al over de Afsluitdijk, rond elf uur kreeg hij de eerste sneeuwuil te zien.
“Met een hartslag dubbel zo snel als normaal probeerde ik nog een aantal foto's te maken, en de vogel geen seconde uit het oog te verliezen,” schrijft Leeuwis op zijn blog.
Om twaalf uur pakte het gezelschap de boot alweer terug naar huis.
Vlieland was de laatste landingsplaats voor een van de Arctische jagers, op 2 maart 2014 werd hij dood gevonden, aangevreten door aaseters.
“Hij is pieremotje”, zei Carl Zuhorn van Staatsbosbeheer Vlieland tegen de Harlinger Courant.
Na een autopsie bleek dat de uil waarschijnlijk verzwakt was door ondervoeding. De lemmingen, waar zijn dieet normaal gesproken hoofdzakelijk uit bestaat, komen niet voor op Vlieland, maar het kan ook de lange boottocht zijn geweest die hem heeft uitgeput.
Met een inzamelingsactie heeft Vlielands’ Informatiecentrum De Noordwester geld bij elkaar verzameld om de vogel op te laten zetten. In het Centrum op Dorpsstraat 150 is de uil nog steeds te spotten. Maar van zijn sterrenstatus is nog maar weinig te zien. De sneeuwuil is nu gewoon opgenomen in de collectie van Vlieland’s opgezette fauna.