Live Cinema voorstelling in de Nicolaas Kerk

Vier films van Jean Painlevé, muzikaal begeleid door Matteo Mijderwijk (orgel en piano) en Dyane Donck (elektronica). De films zijn beschikbaar gesteld door Archives Jean Painleve in Parijs.

De films van Jean Painlevé (1902-1998) dompelen ons onder in een wereld van onbekende vormen, tentakels, sprieten, grijparmen, staarten, stekels, spruitsels, inhammen en uitstulpingen, die sierlijk bewegen, onverwachte bewegingen maken, grijpen, trillen, krullen of samentrekken. Zijn films tonen de moderne choreografieën uit de mysterieuze onderwaterwereld.

De Fransman Jean Painlevé was bioloog en filmmaker. In zijn films komen zijn wetenschappelijke houding en gevoel voor esthetiek op wonderlijke wijze samen. Zijn films zijn van een hybride soort en niet gemakkelijk in een hokje te plaatsen. Aan de ene kant zijn ze educatief van aard omdat ze de natuur onderzoeken en uitleggen. Aan de andere kant laten ze de kunst van de natuur zien: haar poëzie, mysterie en onbegrijpelijkheid. Deze spanning, tussen het weten en het verwonderen, maakt zijn werk zo bijzonder.

Painlevé was werkzaam als bioloog en had een voorliefde voor de zee. Hij specialiseerde zich in de bestudering van onderwater fauna. Maar hij was ook politiek geëngageerd en geïnteresseerd in kunst. In het midden van de jaren twintig kwam hij in aanraking met de Parijse Avant-garde. Hij ontmoette schrijver Jacques Prévert en fotograaf Jacques-André Boiffard en maakte zo kennis met het surrealisme, dat hij verbond met zijn kijk op de natuur. De natuur was boordevol vervreemdende en droomachtige taferelen. Door middel van de cinematografie kon deze surreële natuur worden verbeeld. Beïnvloed door de avant-garde film van de jaren twintig, maar met een sterke eigen visie, begon Painlevé met filmen.

Zijn natuurfilms weerspiegelen iets van zijn geëngageerde en anarchistische visie op de wereld. Ze tonen het belang van kunst, maar laten ook de chaos en anarchie, het ongewone en curieuze van de natuur zien. Sommige van zijn films zijn duidelijk een politieke keuze, zoals zijn eerste onderwaterfilm L'Hippocampe (het zeepaardje). Hij koos dit onderwerp vanwege de ongewone voortplanting van zeepaardjes, waarbij het mannetje de eitjes van het vrouwtje ontvangt, en vervolgens draagt en baart; een verschijnsel dat ons idee over de verhouding tussen man en vrouw doet overdenken.  

Vanuit de wetenschap werd er met een schuin oog naar zijn films gekeken, maar door de Franse Avant-garde werd zijn werk onmiddellijk omarmd.

Gedurende zijn leven maakte hij tientallen films, vaak in samenwerking met zijn vrouw Geneviève Hamon. Hij zette zich bovendien in voor de promotie van de wetenschappelijke film en richtte ter stimulering daarvan het Institut de Cinématographie Scientifique op.

Painlevé voorzag zijn films van commentaar en werkte voor de soundtrack samen met (avant-garde) musici uit zijn tijd. Muziek speelde altijd een grote rol in zijn werk.

Zijn films lenen zich uitstekend voor een nieuwe, moderne muzikale interpretatie. Voor de vertoning tijdens Into The Great Wide Open schreef Matteo Mijderwijk een spannende nieuwe soundtrack, die hij live zal opvoeren samen met Dyane Donck.

Op het programma staan:

Oursins (1954, 11 min., 16mm)

De armen of stekels van een zee-egel blijken een complex hydraulisch systeem te vormen, waardoor de stekels samentrekken en ontspannen. Tussen de stekels bevind zich een exotische wereld van beest-gelijkende organen.

Comment Naissent Des Méduses (1960, 14 min., 16mm)

Kwallen worden geboren uit een klomp algen. Door high-speed camera technieken, zien we dingen gebeuren dat met het blote oog niet zijn waar te nemen.

Transition de Phase Dans Les Cristaux Liquides (1978, 7 min., 16mm)

Een abstract spel van veranderende kleuren en vormen. Vloeibare kristallen zijn gevoelig voor temperatuur en druk veranderingen. Met behulp van gepolariseerd licht wordt de kleurtransformatie van de vloeibare kristallen zichtbaar.

L'Hippocampe (1934, 13 min., 16mm)

Over de beweging en voorplanting van de curieuze vis het zeepaardje. Met een komische verassing aan het einde.

De muzikanten...

Matteo Mijderwijk, 25 jaar, is een pianist en organist die niet in hokjes denkt. Hij werkt zowel met film, theater, dichtkunst als visuals. Speciaal voor Into The Great Wide Open componeerde hij een soundtrack bij 4 films van de Parijse filmregisseur Painlevé.

Dyane Donck, bekend van de band Daisy Bell, maakt met haar digitale effecten en elektronische geluiden klankwerelden die minimalistisch en dromerig klinken. De perfecte combinatie tussen beeld en geluid.

Voorafgaand aan de voorstelling verzorgt de jonge pianist Matteo Mijderwijk een solo piano performance.

— Lees verder op POST:
Niet praten, maar spelen. Op bezoek bij Matteo Mijderwijk